Nhãn xanh Việt Nam là gì? Tiêu chí và thủ tục nhận chứng nhận Nhãn xanh

Trong bối cảnh phát triển bền vững ngày càng trở thành mục tiêu trọng tâm của ngành công nghiệp, nhãn xanh đang dần trở thành tiêu chí quan trọng để đánh giá mức độ thân thiện với môi trường của sản phẩm. Trong bài viết này, cùng VLXD SCG tìm hiểu thông tin về các chứng nhận Nhãn xanh tại Việt Nam cũng như trên thế giới.

1. Nhãn xanh Việt Nam là gì?

Nhãn xanh, hay còn gọi là Chương trình Nhãn xanh Việt Nam, là một chương trình được quy định và triển khai từ năm 2009 với mục tiêu cải thiện môi trường sống của con người. Chương trình nhắm đến việc giảm thiểu chất thải và tiết kiệm năng lượng trong quá trình sản xuất và kinh doanh, qua đó góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Chương trình Nhãn xanh Việt Nam được triển khai trên phạm vi toàn quốc từ tháng 3 năm 2009. Mục tiêu chính của chương trình là liên tục cải thiện và duy trì chất lượng môi trường sống thông qua việc giảm thiểu sử dụng năng lượng, vật liệu và các chất thải phát sinh trong quá trình sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng các sản phẩm, dịch vụ. Chương trình này không chỉ tập trung vào các yếu tố sản xuất mà còn bao gồm toàn bộ vòng đời của sản phẩm, từ khâu khai thác nguyên liệu, sản xuất, tiêu dùng cho đến khi thải bỏ.

Để đạt được hiệu quả bảo vệ môi trường, Chương trình Nhãn xanh Việt Nam thực hiện đánh giá khả năng kiểm soát và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường của các sản phẩm, dịch vụ tiêu dùng. Việc đánh giá này dựa trên các bộ tiêu chí riêng biệt cho từng loại sản phẩm và dịch vụ, xem xét toàn bộ vòng đời sản phẩm. Các lợi ích mà chứng nhận nhãn xanh mang lại bao gồm giảm phát thải chất ô nhiễm và chất độc hại ra môi trường, giúp tiết kiệm năng lượng và tài nguyên, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững cho các doanh nghiệp và cộng đồng.

2. Tiêu chí Nhãn xanh Việt Nam

Theo khoản 1 Điều 4 Thông tư 41/2013/TT-BTNMT quy định tiêu chí Nhãn xanh Việt Nam như sau:

1. Tiêu chí Nhãn xanh Việt Nam bao gồm các nội dung sau:
2. a) Tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trường và lao động của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh (sau đây gọi tắt là doanh nghiệp);

1. b) Tác động của toàn bộ vòng đời sản phẩm từ quá trình khai thác nguyên liệu, sản xuất, phân phối, sử dụng và sau khi thải bỏ gây hại ít hơn cho môi trường so với sản phẩm cùng loại.
2. Tiêu chí Nhãn xanh Việt Nam tương ứng cho từng nhóm sản phẩm do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố.

3. Các giấy tờ, hồ sơ đăng ký chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam

Căn cứ Điều 7 Thông tư 41/2013/TT-BTNMT quy định hồ sơ đăng ký chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam như sau:

Hồ sơ đăng ký chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam bao gồm:

1. Một (01) Đơn đề nghị chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam theo mẫu tại Phụ lục 1 kèm theo Thông tư này;
2. Một (01) bản chính Báo cáo hoạt động bảo vệ môi trường của doanh nghiệp theo mẫu tại Phụ lục 2 kèm theo Thông tư này; hoặc một (01) bản sao y bản chính có chứng thực giấy chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14001 còn hiệu lực do tổ chức chứng nhận đã đăng ký lĩnh vực hoạt động theo quy định của pháp luật cấp; hoặc một (01) bản sao y bản chính có chứng thực giấy chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn quốc tế ISO 14001: 2004 do tổ chức công nhận là thành viên của Diễn đàn Công nhận quốc tế (IFA), Hiệp hội Công nhận Thái Bình Dương (PAC) cấp; hoặc tiêu chuẩn tương đương;
3. Một (01) bản chính Báo cáo đánh giá sản phẩm đáp ứng tiêu chí Nhãn xanh Việt Nam theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho từng nhóm sản phẩm tương ứng, kèm theo kết quả thử nghiệm do Tổ chức thử nghiệm cấp có thời hạn không quá sáu (06) tháng kể từ ngày Tổng cục Môi trường nhận được Hồ sơ đăng ký hợp lệ;
4. Một (01) bản sao y bản chính giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hóa;
5. Một (01) bản chụp hoặc vẽ kiểu dáng công nghiệp của sản phẩm có kích cỡ bằng 21 cm x 29 cm.

Quy trình chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam

1. Hồ sơ đăng ký chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam phải được gửi đến Tổng cục Môi trường. Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường sẽ giao một bộ phận chuyên môn thuộc Tổng cục làm đơn vị thường trực để đánh giá hồ sơ đăng ký chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam.
2. Trong vòng năm (05) ngày làm việc kể từ khi nhận được hồ sơ đăng ký, Tổng cục Môi trường có trách nhiệm xem xét tính đầy đủ và hợp lệ của hồ sơ. Nếu hồ sơ không đầy đủ hoặc không hợp lệ, Tổng cục Môi trường sẽ có văn bản yêu cầu sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện hồ sơ.
3. Trong vòng hai mươi (20) ngày làm việc kể từ khi hồ sơ được chấp nhận đầy đủ và hợp lệ, Tổng cục Môi trường sẽ tiến hành đánh giá hồ sơ đăng ký chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam, dựa trên mức độ phù hợp của hồ sơ với các tiêu chí của Nhãn xanh Việt Nam.
4. Nếu kết quả đánh giá đạt yêu cầu, trong vòng năm (05) ngày làm việc kể từ khi có kết quả đánh giá, Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường sẽ ký Quyết định chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam. Quyết định chứng nhận sẽ được thông báo tới doanh nghiệp ngay khi được ký ban hành.
5. Nếu kết quả đánh giá không đạt yêu cầu, trong vòng ba (03) ngày làm việc kể từ khi có kết quả đánh giá, Tổng cục Môi trường sẽ thông báo bằng văn bản cho doanh nghiệp và nêu rõ lý do không đạt yêu cầu.

4. Các Nhãn xanh, chứng nhận xanh khác trên thế giới

Được thiết kế để đánh giá tác động môi trường của các sản phẩm và dịch vụ, Nhãn xanh Việt Nam đảm bảo các tiêu chuẩn môi trường quốc gia và thể hiện chủ trương phát triển xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững của Việt Nam. 

Trên thế giới, ngoài Nhãn xanh Việt Nam, còn có nhiều chương trình chứng nhận nhãn xanh nổi bật, mỗi chương trình có mục tiêu và tiêu chí riêng biệt nhưng đều hướng tới việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Một số chứng nhận nhãn xanh quốc tế tiêu biểu bao gồm:

4.1 Nhãn xanh Singapore – Green Label Singapore

Nhãn xanh Singapore là một nhãn sinh thái loại 1 (theo tiêu chuẩn ISO 14024), được xác minh độc lập bởi bên thứ ba dựa trên đánh giá vòng đời của sản phẩm. Nhãn này tập trung vào việc giảm thiểu các tác động môi trường chính của sản phẩm và đưa ra các tiêu chuẩn tuân thủ nhằm giảm thiểu các tác động đó. 

Để được chứng nhận Nhãn xanh Singapore (GLS), sản phẩm phải thuộc một trong các danh mục sản phẩm của GLS và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu môi trường trong danh mục đó. Sản phẩm được chứng nhận GLS không chỉ xem xét tác động đến người tiêu dùng, mà còn đánh giá các yếu tố như việc sử dụng nguyên liệu thô, quá trình vận chuyển, sản xuất và đóng gói.

Nhãn xanh Singapore được công nhận rộng rãi bởi các cơ quan chính phủ, các chuyên gia trong ngành mua sắm và công nghiệp tại khu vực. Bên cạnh đó, các sản phẩm đạt chứng nhận Nhãn xanh Singapore cũng đủ điều kiện nhận điểm trong các hệ thống đánh giá công trình bền vững lớn như BCA Green Mark Scheme (Singapore), Malaysia Green Building Index, Hong Kong Beam Plus và Vietnam LOTUS.

Bốn dòng sản phẩm Ngói màu SCG, bao gồm Elabana, Elite (dạng sóng) và Prestige, Prestige X (dạng phẳng) đã đạt chứng nhận Nhãn xanh Singapore. Chứng nhận này chứng minh rằng Ngói màu SCG đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về sức khỏe người tiêu dùng, tác động môi trường và vòng đời sản phẩm.

Để đạt được chứng nhận Nhãn xanh Singapore, Ngói màu SCG đã trải qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt. Các sản phẩm phải đáp ứng các yêu cầu về mức độ độc hại, bao gồm việc kiểm tra ngâm chiết độc tính tại phòng thí nghiệm tại Singapore để xác định sự hiện diện của kim loại nặng như arsenic, chì và thủy ngân. Kết quả cho thấy Ngói màu SCG không chứa các hóa chất độc hại, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Ngoài ra, chứng nhận yêu cầu sản phẩm phải có ít nhất 10% chất thải tái sử dụng làm nguyên liệu đầu vào, đồng thời phải sử dụng loại xi măng đạt tiêu chuẩn của Cơ quan Môi trường Quốc gia Singapore (NEA). Ngói màu SCG đáp ứng yêu cầu này khi sử dụng 100% Xi măng Portland (PCB50), đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN 16:2023/BXD), và chứa 8,5–10% đá vôi theo quy định của NEA.

4.2 EU Ecolabel

EU Ecolabel là một chứng nhận sinh thái được thiết lập vào năm 1992 và được công nhận rộng rãi trên toàn châu Âu và trên toàn thế giới. Đây là nhãn xanh được cấp cho các sản phẩm và dịch vụ đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường cao trong suốt vòng đời của chúng, từ khai thác nguyên liệu, sản xuất, phân phối cho đến khi thải bỏ. Mục tiêu của EU Ecolabel là bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường, góp phần xây dựng một hành tinh xanh và bền vững.

Sản phẩm đạt chứng nhận EU Ecolabel phải đáp ứng ba tiêu chí quan trọng: hiệu quả sử dụng tài nguyên, an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ môi trường. Chứng nhận này khuyến khích các nhà sản xuất giảm thiểu chất thải và khí CO2 trong quá trình sản xuất, đồng thời phát triển các sản phẩm có độ bền cao, dễ sửa chữa và có thể tái chế dễ dàng.

Nhãn EU Ecolabel được quản lý theo quy chế của Nghị viện và Hội đồng Châu Âu, với việc điều hành hàng ngày do Ủy ban Châu Âu phối hợp cùng các cơ quan của các quốc gia thành viên và các bên liên quan khác. Các tiêu chí của chứng nhận EU Ecolabel không chỉ giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường mà còn khuyến khích các công ty áp dụng các phương pháp sản xuất thân thiện với môi trường, đảm bảo các sản phẩm phát triển bền vững.

4.3 Chứng nhận EPD

EPD (Environmental Product Declaration), hay còn gọi là Tuyên bố Sản phẩm Môi trường, là một báo cáo chi tiết do các nhà sản xuất lập theo các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14025, EN 15804, nhằm cung cấp thông tin về hiệu suất môi trường của sản phẩm từ giai đoạn khai thác nguyên liệu thô cho đến khi kết thúc vòng đời. Hồ sơ EPD được xây dựng dựa trên báo cáo LCA (Life Cycle Assessment – Đánh giá vòng đời sản phẩm), được xác minh và đăng ký trong hệ thống EPD International, đảm bảo tính minh bạch và độ tin cậy về các tác động môi trường của sản phẩm.

Thông qua việc cung cấp các thông tin rõ ràng về tác động môi trường, EPD giúp người tiêu dùng dễ dàng lựa chọn các sản phẩm và dịch vụ có ảnh hưởng thấp đến môi trường, đồng thời góp phần vào việc xây dựng một tương lai bền vững.

SCG Smartboard và SCG Smartwood đã vượt qua các tiêu chuẩn khắt khe nhất và vinh dự nhận chứng nhận EPD (Environmental Product Declaration) quốc tế cho các dòng sản phẩm của mình. Các sản phẩm đạt chứng nhận EPD bao gồm:

• SCG Smartboard
• SCG Smartwood Wood Plank
• SCG Smartwood Wood Substitute
• SCG Modeena & Modish
• SCG C-Channel

4.4 Chứng nhận sinh thái Bắc Âu (Nordic Swan Ecolabel)

Chứng nhận sinh thái Bắc Âu (Nordic Swan Ecolabel) là chứng nhận uy tín dành cho các sản phẩm thân thiện với môi trường. Được thành lập vào năm 1989 bởi Hội đồng Bộ trưởng các nước Bắc Âu, chứng nhận này ra đời sau những lo ngại về môi trường từ các báo cáo của Liên Hợp Quốc vào những năm 1980. Mục tiêu của chứng nhận là khuyến khích sản xuất và tiêu dùng sản phẩm bền vững, góp phần bảo vệ môi trường.

Chứng nhận này hiện được cấp cho 55 nhóm sản phẩm khác nhau, từ xà phòng đến đồ nội thất khách sạn. Các sản phẩm muốn đạt chứng nhận này phải đáp ứng các tiêu chí khắt khe về bảo vệ môi trường ở tất cả các giai đoạn từ sản xuất đến tiêu dùng, bao gồm việc sử dụng nguyên liệu tái chế và giảm thiểu tác động đến môi trường. Một yếu tố quan trọng là sản phẩm phải có tỷ lệ tái sử dụng cao, thường là 50% hoặc hơn, tùy theo từng nhóm sản phẩm.

Để đạt chứng nhận, các sản phẩm phải được kiểm tra và xác minh bởi các phòng thí nghiệm độc lập, cung cấp hồ sơ chi tiết về quy trình sản xuất và báo cáo tác động môi trường. Chứng nhận này rất uy tín, đặc biệt tại các thị trường khó tính như Bắc Âu và châu Âu, và ngày càng phổ biến ở các quốc gia khác như Mỹ và Nhật Bản.

Chứng nhận Nhãn xanh Việt Nam giúp doanh nghiệp khẳng định cam kết bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Để đạt chứng nhận, sản phẩm cần đáp ứng các tiêu chí về tác động đến sức khỏe và môi trường. Bên cạnh đó, các chứng nhận Nhãn xanh quốc tế như Nhãn xanh Singapore, EU Ecolabel, EPD và Nordic Swan cũng mang lại cơ hội nâng cao uy tín và mở rộng thị trường. Hãy bắt đầu hành trình xanh cho doanh nghiệp bằng cách đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường quốc tế, đồng thời đóng góp vào sự phát triển bền vững của cộng đồng và hành tinh.